Als christen, theoloog en pastor c.q. predikant leef en werk ik vanuit een christocentrische spiritualiteit. De persoon van Jezus Christus, zijn Evangelie en met name zijn roep tot navolging ten dienste van de komst van het Rijk Gods vormen voor mij een onmisbare spirituele bron. Continu ben ik op zoek naar concretisering van ‘navolging’, dat wil zeggen van christen-zijn in de huidige westerse samenleving. Hier tracht ik met medechristenen ‘handen en voeten’ aan te geven.
Jezus Christus is de bron van christelijk geloven en leven. Christelijke spiritualiteit staat per definitie in relatie tot de persoon van Jezus Christus. Christocentrische1 spiritualiteit hoort dan ook het hart te vormen van het geestelijke leven in het christendom. Binnen het kader van de christocentrische spiritualiteit behelst het thema ‘navolging van Jezus Christus’ het wezen van het christen-zijn.
‘Navolging’ behelst ook voor mij persoonlijk de levenstaak van de christen. Reeds in mijn jeugd werd mijn belangstelling voor dit spirituele thema gewekt. Later heb ik mij als student en als promovendus jarenlang intensief met dit thema bezig gehouden. Mijn doctoraalscriptie heb ik gewijd aan het laat-middeleeuwse meditatieboek Imitatio Christi, beter bekend als “De navolging van Christus”.2 Vervolgens heb ik onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van het thema ‘navolging’ door de eeuwen heen. Het resultaat hiervan is een omvangrijk duitstalig proefschrift met de titel: Befreiende Praxis der Nachfolge.3
Na mijn studietijd heb ik mijn kennis van de theologie en de spiritualiteit van de navolging verbreed en verdiept. Tevens heb ik deze kennis in de pastorale praktijk naar voren gebracht en getoetst. Met name in prediking en volwasseneneducatie heb ik dit thema consequent aan de orde gesteld en nader uitgewerkt.
In een tweede boek heb ik de resultaten van mijn onderzoek en verdere doordenking toegankelijk gemaakt voor een breder publiek in het Nederlandse taalgebied. In dit boek ‘kruis’ ik mijn wetenschappelijke kennis met mijn ervaring in het kader van volwasseneneducatie. Met dit leerboek is het mijn bedoeling, een professioneel, dus wetenschappelijk verantwoord, overzichtswerk te bieden dat niet alleen voor (beginnende) vakgenoten leesbaar is maar veeleer ook voor ontwikkelde, geïnteresseerde ‘leken’. Hiermee streef ik kortweg naar valorisatie van spiritualiteitsgeschiedenis en spiritualiteitsstudie.
Het in 2017 verschenen leerboek Geroepen tot navolging zou beschouwd kunnen worden als een introductie in een centraal thema uit de christocentrische spiritualiteit in het Westen. Zonder aanspraak op volledigheid introduceer ik uitingsvormen uit de geschiedenis van het thema ‘navolging’ met het oog op de actuele betekenis hiervan.
1 ‘Christocentrisch’ betekent ‘gericht op Christus’.
2 Een geactualiseerde samenvatting van mijn doctoraalscriptie is in druk verschenen: Peter van Ool, “Die »Imitatio Christi« in der Ausgabe von Johann Michael Sailer”, in: K. Baumgartner / P. Scheuchenpflug (Hg.), Von Aresing bis Regensburg. Festschrift zum 250. Geburtstag von Johann Michael Sailer am 17. November 2001, Regensburg 2001 [= BGBR, Bd 35], p. 223-240.
3 De volledige titel van mijn dissertatie luidt: Peter J.M.A. van Ool, Befreiende Praxis der Nachfolge. Biblische, historische und befreiungstheologische Impulse zur Nachfolge Jesu, des Christus, Würzburg 2000 [= SThPS, Band 41].